Ngành Marketing là một lĩnh vực đa dạng và năng động, bao gồm nhiều mảng khác nhau, mỗi mảng đóng một vai trò quan trọng trong việc kết nối doanh nghiệp với khách hàng. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu Marketing có những mảng nào và khám phá thế giới đa dạng của ngành nghề này.
1. Các mảng chính trong Marketing
Ngành Marketing gồm có các mảng sau:
- Branding (Xây dựng thương hiệu)
- Advertising (Quảng cáo)
- Digital Marketing (Marketing kỹ thuật số)
- Trade Marketing (Marketing thương mại)
- Public Relations (PR - Quan hệ công chúng)
- Market Research (Nghiên cứu thị trường)
- Marketing Communications (Truyền thông Marketing)
- Media (Phương tiện truyền thông)
- Creative Marketing (Sáng tạo ý tưởng)
Thông tin định nghĩa, giải thích chi tiết sẽ có bên dưới đây!
1.1. Branding (Xây dựng thương hiệu)
Branding (xây dựng thương hiệu) là cả một nghệ thuật và khoa học trong việc tạo ra và quản lý cách khách hàng cảm nhận về một sản phẩm, dịch vụ hoặc công ty. Hãy tưởng tượng thương hiệu như là "cá tính" của một doanh nghiệp, nó thể hiện những giá trị, lời hứa và trải nghiệm mà doanh nghiệp mang đến cho khách hàng. Quá trình xây dựng thương hiệu là một hành trình dài hơi, liên tục phát triển và điều chỉnh để tạo dựng một hình ảnh, giá trị và cá tính riêng biệt trong tâm trí khách hàng.
Mục tiêu cuối cùng của branding là tạo ra sự khác biệt so với đối thủ, giúp thương hiệu nổi bật giữa "biển" sản phẩm và dịch vụ trên thị trường. Một thương hiệu mạnh mẽ sẽ được khách hàng dễ dàng nhận diện, tin tưởng và lựa chọn, từ đó xây dựng lòng trung thành và thúc đẩy sự phát triển bền vững cho doanh nghiệp.
1.2. Advertising (Quảng cáo)
Quảng cáo (Advertising) là một công cụ mạnh mẽ trong marketing, sử dụng các kênh truyền thông trả phí như truyền hình, radio, báo chí, internet,... để truyền tải thông điệp về sản phẩm hoặc dịch vụ đến một lượng lớn khán giả mục tiêu. Mục đích chính của quảng cáo là tăng độ nhận diện thương hiệu, giới thiệu sản phẩm/dịch vụ mới, thu hút khách hàng tiềm năng và cuối cùng là thúc đẩy doanh số. Điểm đặc trưng của quảng cáo là thông điệp được kiểm soát hoàn toàn bởi thương hiệu và phát tán rộng rãi đến công chúng, không mang tính chất cá nhân hóa như một số hình thức marketing khác.
1.3. Digital Marketing (Marketing kỹ thuật số)
Digital Marketing (Marketing kỹ thuật số) là việc ứng dụng các công nghệ kỹ thuật số để thực hiện các hoạt động marketing, tiếp cận và tương tác với khách hàng mục tiêu trên môi trường trực tuyến. Digital Marketing bao gồm nhiều hình thức khác nhau, từ việc tối ưu hóa website cho công cụ tìm kiếm (SEO) đến việc chạy quảng cáo trên mạng xã hội, email marketing và nhiều hơn nữa.
Hình thức phổ biến:
- SEO (Search Engine Optimization)
- Quảng cáo mạng xã hội (Social Media Advertising)
- Email Marketing
- Content Marketing
- E-commerce Marketing (Marketing thương mại điện tử)
- Influencer Marketing (Marketing người ảnh hưởng)
- Video Marketing
- Mobile Marketing
Tìm hiểu thêm: Digital Marketing gồm những gì? Digital Marketing Online và Offline
1.4. Trade Marketing (Marketing thương mại):
Trade Marketing (Marketing thương mại) là tập hợp các hoạt động marketing nhằm thúc đẩy sản phẩm/dịch vụ đến tay người tiêu dùng thông qua các kênh phân phối và nhà bán lẻ. Trade Marketing tập trung vào việc xây dựng mối quan hệ đối tác với các nhà phân phối, bán lẻ, đồng thời triển khai các chương trình khuyến mãi, quảng bá tại điểm bán để kích thích mua hàng.
Các hoạt động Trade Marketing bao gồm:
- Xây dựng mối quan hệ đối tác với nhà phân phối, bán lẻ.
- Triển khai các chương trình khuyến mãi, giảm giá, tặng quà,... tại điểm bán.
- Quảng bá sản phẩm/dịch vụ tại điểm bán thông qua POSM (Point of Sale Materials) như poster, standee, wobbler,...
- Đào tạo nhân viên bán hàng của các đối tác phân phối về sản phẩm/dịch vụ.
- Quản lý hàng tồn kho và phân phối sản phẩm.
1.5. Public Relations (PR - Quan hệ công chúng):
Public Relations (PR - Quan hệ công chúng) là hoạt động giao tiếp chiến lược nhằm xây dựng và duy trì mối quan hệ tích cực giữa doanh nghiệp/tổ chức với công chúng. PR đóng vai trò như cầu nối giữa doanh nghiệp và công chúng, giúp định hình hình ảnh thương hiệu và bảo vệ danh tiếng. PR cũng đóng góp vào việc tăng độ nhận diện thương hiệu và xây dựng lòng tin với khách hàng.
Các hoạt động PR bao gồm:
- Giao tiếp với truyền thông: Viết thông cáo báo chí, tổ chức họp báo, phỏng vấn,...
- Tổ chức sự kiện: Tổ chức các sự kiện để quảng bá thương hiệu, ra mắt sản phẩm mới, gặp gỡ khách hàng,...
- Xử lý khủng hoảng truyền thông: Giảm thiểu thiệt hại và phục hồi danh tiếng của doanh nghiệp trong trường hợp xảy ra khủng hoảng.
- Quan hệ với chính phủ và cộng đồng: Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với chính quyền địa phương và cộng đồng xung quanh.
1.6. Market Research (Nghiên cứu thị trường):
Market Research (Nghiên cứu thị trường) là quá trình thu thập, phân tích và diễn giải thông tin về thị trường, đối thủ cạnh tranh, khách hàng và các yếu tố khác liên quan đến sản phẩm/dịch vụ. Nghiên cứu thị trường cung cấp dữ liệu và thông tin chi tiết, giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định kinh doanh chính xác và hiệu quả.
Một số mảng nghiên cứu thị trường phổ biến bao gồm:
- Nghiên cứu khách hàng: Tìm hiểu về hành vi, nhu cầu, mong muốn và động lực mua hàng của khách hàng.
- Nghiên cứu sản phẩm: Đánh giá tiềm năng thị trường của sản phẩm, phân tích điểm mạnh, điểm yếu của sản phẩm so với đối thủ cạnh tranh.
- Nghiên cứu kênh phân phối: Phân tích hiệu quả của các kênh phân phối khác nhau.
- Nghiên cứu chiêu thị (promotion): Đánh giá hiệu quả của các hoạt động quảng cáo, khuyến mãi.
- Nghiên cứu điểm bán: Phân tích hiệu quả của các điểm bán hàng.
- Nghiên cứu môi trường kinh doanh: Phân tích các yếu tố kinh tế, chính trị, xã hội, công nghệ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh.
1.7. Marketing Communications (Truyền thông Marketing)
Marketing Communications (Truyền thông Marketing) là quá trình truyền tải thông điệp về sản phẩm/dịch vụ, thương hiệu đến khách hàng mục tiêu thông qua nhiều hình thức và kênh truyền thông khác nhau. Mục tiêu của truyền thông marketing là tạo ra sự kết nối giữa doanh nghiệp và khách hàng, xây dựng nhận thức về thương hiệu và thúc đẩy hành vi mua hàng.
1.8. Media (Phương tiện truyền thông)
Phương tiện truyền thông là các kênh, công cụ được sử dụng để truyền tải thông tin, tin tức, giải trí và quảng cáo đến công chúng. Chúng có thể là các kênh truyền thống như báo chí, truyền hình, radio, hoặc các kênh kỹ thuật số như website, mạng xã hội, email. Hãy hình dung phương tiện truyền thông như những chiếc cầu nối kết nối doanh nghiệp với khách hàng.
Phương tiện truyền thông có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau, bao gồm:
- Digital Media (Phương tiện truyền thông kỹ thuật số): Là các kênh truyền thông sử dụng internet và công nghệ số để truyền tải thông tin, bao gồm website, mạng xã hội (Facebook, Instagram, Twitter,...), email, ứng dụng di động, video trực tuyến (YouTube, TikTok,...),...
- Traditional Media (Phương tiện truyền thông truyền thống): Là các kênh truyền thông đại chúng đã tồn tại từ lâu, bao gồm truyền hình, radio, báo chí, tạp chí, biển quảng cáo ngoài trời,...
- Paid Media (Phương tiện truyền thông trả phí): Là các kênh truyền thông mà doanh nghiệp phải trả tiền để đăng tải quảng cáo hoặc nội dung tiếp thị, ví dụ như quảng cáo Google Ads, quảng cáo Facebook Ads, quảng cáo trên truyền hình,...
- Owned Media (Phương tiện truyền thông sở hữu): Là các kênh truyền thông mà doanh nghiệp sở hữu và kiểm soát hoàn toàn nội dung, ví dụ như website, blog, mạng xã hội của doanh nghiệp, email marketing,...
- Earned Media (Phương tiện truyền thông lan truyền): Là các kênh truyền thông mà doanh nghiệp không phải trả phí, nội dung được tạo ra và lan truyền bởi người dùng, ví dụ như bài báo, đánh giá, bình luận của khách hàng về sản phẩm/dịch vụ, chia sẻ trên mạng xã hội,...
1.9. Creative Marketing (Sáng tạo ý tưởng)
Creative Marketing (Marketing sáng tạo) là quá trình tạo ra và triển khai các ý tưởng marketing độc đáo, mới lạ và hấp dẫn, nhằm thu hút sự chú ý của khách hàng mục tiêu, tạo ấn tượng mạnh mẽ và thúc đẩy hành vi mua hàng. Nó vượt ra khỏi khuôn khổ của những chiến dịch marketing truyền thống, tập trung vào việc tạo ra những trải nghiệm đáng nhớ và khác biệt cho khách hàng.
Creative Marketing đóng vai trò then chốt trong việc:
- Tạo sự khác biệt: Giúp thương hiệu nổi bật giữa đám đông và thu hút sự chú ý của khách hàng.
- Tăng độ nhận diện thương hiệu: Những ý tưởng sáng tạo, độc đáo sẽ được khách hàng ghi nhớ lâu hơn.
- Kết nối cảm xúc với khách hàng: Những câu chuyện, hình ảnh và trải nghiệm sáng tạo có thể gợi lên cảm xúc tích cực ở khách hàng, từ đó tạo sự kết nối mạnh mẽ hơn với thương hiệu.
- Thúc đẩy hành vi mua hàng: Khi khách hàng cảm thấy hứng thú và kết nối với thương hiệu, họ có nhiều khả năng sẽ mua sản phẩm/dịch vụ.
2. Làm Marketing nên học khối nào?
Các tổ hợp khối thi phổ biến để học ngành Marketing:
- A00 (Toán - Lý - Hoá)
- A01 (Toán - Lý - Anh)
- D01 (Toán - Văn - Anh)
- C00 (Văn - Sử - Địa)
3. Học Marketing xong ra trường làm gì?
Học Marketing xong, bạn có thể làm việc trong nhiều lĩnh vực đa dạng nhờ vào các kỹ năng về phân tích, sáng tạo, truyền thông và kinh doanh. Dưới đây là một số công việc phổ biến mà sinh viên tốt nghiệp ngành Marketing có thể đảm nhận:
- Chuyên viên Marketing (Marketing Executive): Bạn sẽ tham gia lập kế hoạch, triển khai các chiến dịch Marketing nhằm quảng bá sản phẩm hoặc dịch vụ của doanh nghiệp.
- Chuyên viên Digital Marketing: Phát triển các chiến lược và chiến dịch tiếp thị trên các nền tảng kỹ thuật số như Google Ads, Facebook, Instagram, và SEO. Công việc này yêu cầu hiểu biết về quảng cáo trực tuyến, SEO, content marketing và các công cụ phân tích số liệu như Google Analytics.
- Chuyên viên Content Marketing: Tập trung vào sáng tạo nội dung (bài viết, video, hình ảnh) để thu hút và giữ chân khách hàng. Content Marketing hiện rất phổ biến với sự bùng nổ của mạng xã hội.
- Chuyên viên SEO (SEO Executive): Chịu trách nhiệm tối ưu hóa công cụ tìm kiếm để tăng thứ hạng website trên Google và các công cụ tìm kiếm khác, giúp tăng lượng truy cập tự nhiên.
- Nhà phân tích dữ liệu (Data Analyst): Phân tích các dữ liệu khách hàng và thị trường để đưa ra các quyết định chiến lược cho doanh nghiệp. Công việc này phù hợp với những người có kỹ năng phân tích mạnh.
- Chuyên viên Quản lý Thương hiệu (Brand Manager): Xây dựng và duy trì hình ảnh của thương hiệu. Công việc này đòi hỏi phải có khả năng làm việc với các bộ phận khác để đảm bảo thông điệp thương hiệu nhất quán.
- Chuyên viên Quan hệ Công chúng (PR Specialist): Đảm bảo hình ảnh tốt đẹp của doanh nghiệp trong mắt công chúng, thông qua các hoạt động truyền thông, tổ chức sự kiện, và duy trì quan hệ với báo chí.
- Nhân viên Bán hàng & Phát triển Kinh doanh (Sales & Business Development): Kết hợp các kỹ năng Marketing để tìm kiếm và phát triển khách hàng mới, thúc đẩy doanh thu cho doanh nghiệp.
- Chuyên viên Truyền thông Mạng xã hội (Social Media Specialist): Quản lý các kênh mạng xã hội của doanh nghiệp, tạo nội dung, quản lý tương tác và phát triển chiến lược truyền thông.
- Chuyên viên Tư vấn Marketing: Tư vấn cho các doanh nghiệp về chiến lược tiếp thị, từ nghiên cứu thị trường đến lập kế hoạch các chiến dịch quảng cáo.
Ngoài ra, bạn cũng có thể làm:
- Affiliate/Dropshipping: Kiếm tiền online bằng cách quảng bá sản phẩm của người khác và hưởng hoa hồng.
- Cộng tác viên/Freelancer Marketing: Làm việc tự do, cung cấp dịch vụ marketing cho các doanh nghiệp/cá nhân.
- Tiếp tục học lên cao: Nâng cao trình độ chuyên môn với các chương trình Thạc sĩ, Tiến sĩ trong lĩnh vực Marketing hoặc các lĩnh vực liên quan.
- Lĩnh vực khác: Kiến thức và kỹ năng marketing có thể được áp dụng trong nhiều ngành nghề khác nhau, ví dụ như quản lý dự án, kinh doanh, hành chính nhân sự,...
4. Học Marketing xong đi làm ở đâu?
4.1. Làm việc tại Agency
Agency là công ty chuyên cung cấp các dịch vụ tiếp thị, truyền thông và quảng cáo cho các thương hiệu (Client). Các Agency sẽ đảm nhận mọi công đoạn từ lập chiến lược, sáng tạo nội dung đến triển khai các chiến dịch marketing cho khách hàng.
Khi làm tại Agency, bạn sẽ tiếp xúc với đa dạng các ngành hàng và lĩnh vực vì mỗi khách hàng của Agency là một thương hiệu khác nhau. Nhân viên tại đây thường đảm nhận nhiều vai trò từ Account (chăm sóc khách hàng), Planning (lên kế hoạch), Creative (sáng tạo nội dung) đến Media (quảng cáo đa phương tiện). Công việc ở Agency đòi hỏi bạn phải nhanh nhẹn, linh hoạt và chịu được áp lực cao do môi trường thường có khối lượng công việc lớn và yêu cầu đáp ứng nhanh chóng.
Môi trường Agency phù hợp với những người trẻ năng động, yêu thích thử thách, sáng tạo và muốn học hỏi nhiều lĩnh vực khác nhau. Đây là môi trường lý tưởng để tích lũy kinh nghiệm thực tiễn và xây dựng các mối quan hệ.
Các Agency uy tín tại Việt Nam:
- VNG Digital Marketing: Chuyên về tiếp thị số, truyền thông xã hội, SEO.
- Mindshare Vietnam: Một phần của tập đoàn WPP, nổi tiếng về hoạch định truyền thông và quảng cáo.
- Dentsu Vietnam: Chuyên cung cấp các dịch vụ từ quảng cáo truyền thống đến tiếp thị số.
- Golden Communication Group: Một trong những agency lâu đời tại Việt Nam với các dịch vụ toàn diện từ PR, sự kiện, đến digital marketing.
4.2. Làm việc cho Client
Làm việc cho Client nghĩa là bạn sẽ làm trực tiếp cho các công ty sản xuất, cung cấp sản phẩm/dịch vụ, nơi có các bộ phận Marketing nội bộ chịu trách nhiệm lên kế hoạch, triển khai chiến dịch tiếp thị cho chính sản phẩm của công ty. Công việc tại Client thường ổn định hơn, tập trung vào một lĩnh vực cụ thể và yêu cầu hiểu biết sâu rộng về sản phẩm, khách hàng mục tiêu, và thị trường cạnh tranh của công ty.
Môi trường Client phù hợp với những người muốn có công việc ổn định, ít thay đổi, và có hứng thú với việc phát triển và định vị một sản phẩm/thương hiệu trong thời gian dài. Làm việc tại Client cũng đòi hỏi khả năng hợp tác liên phòng ban và có tư duy chiến lược.
Các Client uy tín tại Việt Nam:
- Unilever Vietnam: Với các thương hiệu nổi tiếng như OMO, Dove, và Clear.
- Vinamilk: Công ty sữa hàng đầu Việt Nam với các chiến dịch truyền thông ấn tượng.
- Vingroup: Đầu tư vào nhiều lĩnh vực như bất động sản, y tế, giáo dục, ô tô.
- Suntory PepsiCo Vietnam: Công ty nước giải khát lớn với các thương hiệu quen thuộc như Pepsi, 7UP.
4.3. Làm việc tự do (Freelancer)
Làm việc tự do trong lĩnh vực Marketing có nghĩa là bạn cung cấp dịch vụ tiếp thị (như viết content, quảng cáo số, quản lý mạng xã hội, hoặc tư vấn chiến lược) cho nhiều khách hàng khác nhau mà không cần cam kết làm việc cho một công ty cố định. Bạn có thể lựa chọn dự án theo khả năng và sở thích, làm việc từ xa và linh hoạt thời gian.
Cần chuẩn bị và lưu ý:
- Kỹ năng chuyên môn: Cần thành thạo các kỹ năng tiếp thị bạn muốn cung cấp (content, SEO, quản lý quảng cáo, thiết kế, v.v.).
- Xây dựng thương hiệu cá nhân: Hãy tạo một hồ sơ chuyên nghiệp trên các nền tảng như LinkedIn, Upwork, Fiverr và xây dựng website cá nhân để giới thiệu dịch vụ.
- Quản lý thời gian và tài chính: Làm freelancer cần khả năng tổ chức, tự kỷ luật và quản lý thu nhập, chi tiêu. Việc dự phòng rủi ro tài chính cũng quan trọng vì nguồn thu có thể không ổn định.
- Mạng lưới khách hàng: Xây dựng và duy trì quan hệ với khách hàng cũ để tăng cơ hội nhận các dự án mới.
Lời khuyên cho những bạn có ý định làm việc tự do trong ngành Marketing: Làm việc tự do thích hợp cho những ai muốn có sự linh hoạt cao trong công việc và không ngại tự tìm kiếm cơ hội. Tuy nhiên, hãy bắt đầu chuẩn bị cho bản thân những trải nghiệm và kinh nghiệm từ việc đi làm cho các công ty Agency và Client và nguồn tài chính đảm bảo trước khi theo đuổi một công việc mà bạn cảm thấy tự do.
Ngành Marketing là một hệ sinh thái đa dạng với nhiều mảng chuyên biệt, mỗi mảng đều đóng góp vào sự thành công chung của doanh nghiệp. Hiểu rõ về các mảng này sẽ giúp bạn định hướng nghề nghiệp và phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực Marketing. Chúc bạn thành công!
Xem thêm:
